دالبی اتموس (DOLBY ATOMS) یک فناوری صدای فراگیر است که توسط Dolby Laboratories توسعه یافته است. این فناوری بر اساس سیستم‌های صدای فراگیر موجود ساخته شده و با افزودن کانال‌های ارتفاعی و همچنین اجسام صوتی متحرک، تجربه‌ای سه‌بعدی از صدا ایجاد می‌کند که هیچ محدودیتی در افقی یا عمودی ندارد.
پس از معرفی Dolby Atmos برای سینما، تکنولوژی‌های مختلفی تحت برند Atmos برای مصرف‌کنندگان عرضه شد. سیستم‌های سینمایی اولیه Atmos از بلندگوهای سقفی استفاده می‌کردند، اما بعدها بلندگوهای رو به بالا (Upward-Firing Speakers) برای محصولات خانگی مانند ساندبارها معرفی شدند تا جایگزین مناسب‌تری برای بلندگوهای سقفی باشند.
همچنین، Dolby Atmos در برخی دستگاه‌ها که کانال ارتفاع ندارند، مثل هدفون‌ها، تلویزیون‌ها، موبایل‌ها و تبلت‌ها نیز استفاده می‌شود.
تاریخچه
دالبی اولین نصب در تئاتر ال کاپیتان در لس‌آنجلس و برای نخستین نمایش فیلم Brave در ژوئن ۲۰۱۲ انجام شد. در طول سال ۲۰۱۲، این فناوری به‌طور محدود در حدود ۲۵ مکان در سراسر جهان نصب شد، اما در سال ۲۰۱۳ تعداد آن به بیش از ۳۰۰ مکان رسید. تا آوریل ۲۰۲۳، بیش از ۷,۸۰۰ صفحه نمایش سینما در ۱۰۵ کشور از Dolby Atmos پشتیبانی می‌کردند یا برای پشتیبانی از آن برنامه‌ریزی کرده بودند.
این فناوری همچنین به فرمت سینمای خانگی نیز تطبیق داده شده است و بخش صوتی Dolby Cinema را تشکیل می‌دهد. از سال ۲۰۱۶ به بعد، دستگاه‌های الکترونیکی مختلف و همچنین گوشی‌های هوشمند از سال ۲۰۱۷ به بعد، از قابلیت‌های ضبط و میکس Dolby Atmos پشتیبانی می‌کنند. مشخصات فنی کامل Dolby Digital Plus با Dolby Atmos در استاندارد ETSI TS 103 420 منتشر شده است.
در سال ۲۰۱۶، Power اولین برنامه تلویزیونی بود که به‌طور بومی در Atmos برای فصل سوم خود میکس و پخش شد. در همین سال، Game of Thrones نسخه‌های قبلی خود را با فرمت ۵.۱ برای نسخه‌های Blu-ray و Ultra HD Blu-ray به Atmos ارتقا داد.
در سال ۲۰۱۷، آلبوم ۲۵ سالگی گروه R.E.M به نام Automatic for the People اولین آلبوم موسیقی اصلی بود که به‌صورت Atmos منتشر شد.
در سال ۲۰۲۲، Dolby Atmos با همکاری NetEase در بازار پخش موسیقی آنلاین چین وارد شد تا صدای فضایی را به این بازار ارائه کند. این همکاری شامل پیاده‌سازی پشتیبانی از Atmos در گوشی‌های هوشمند و خودروهای سازگار خواهد بود.
تکنولوژی
فناوری Dolby Atmos می‌تواند تا ۱۲۸ ترک صوتی را همراه با اطلاعات موقعیت و حجم صدا ذخیره و پخش کند. در سینما، صدا بر اساس تعداد و موقعیت بلندگوهای همان سالن به‌صورت دقیق پردازش می‌شود تا حس واقعی سه‌بعدی ایجاد شود.
هر صدا می‌تواند به‌عنوان یک آبجکت صوتی تعریف شود که در فضای سه‌بعدی حرکت می‌کند. سیستم سینمایی Atmos معمولاً از چیدمان 9.1 (یا 7.1.2) استفاده می‌کند و حدود ۱۱۸ ترک متحرک برای صداهای مختلف در اختیار دارد.
در نسخه‌های خانگی، از فناوری Spatial Coding استفاده می‌شود تا صدا در قالب حداکثر ۱۶ عنصر پویا پخش شود و خودش را با سیستم کاربر تطبیق دهد. در بازی‌ها هم از قالب ISF برای پخش تا ۳۲ آبجکت فعال استفاده می‌شود.
سیستم‌های خانگی Dolby Atmos معمولاً بر پایه چیدمان‌های 5.1 یا 7.1 ساخته می‌شوند و عدد سوم (مثلاً 7.1.4) نشان‌دهنده تعداد بلندگوهای سقفی یا رو به بالاست. ساده‌ترین مدل 3.1.2 و پیشرفته‌ترین مدل تا 24.1.10 است.
محتوای Atmos با نرم‌افزارهایی مثل Pro Tools و Cubase ساخته می‌شود و برای پخش به بلندگوهای سازگار، تلویزیون یا پخش‌کننده صوتی تصویری، و یک گیرنده AV با رندرکننده Atmos نیاز دارد.
برخلاف سیستم‌های قدیمی که صدا را به چند کانال ثابت محدود می‌کردند، Atmos اجازه می‌دهد صدا آزادانه در فضا حرکت کند؛ مثلاً صدای هلیکوپتر از بالا یا باران از سقف شنیده شود.
نسخه سینمایی اولیه آن تا ۱۲۸ ترک صوتی و ۶۴ خروجی بلندگو را پشتیبانی می‌کرد و بعداً برای سینمای خانگی نیز گسترش یافت.
در ژوئن ۲۰۱۴، شرکت Dolby Laboratories فناوری Dolby Atmos را برای سینماهای خانگی معرفی کرد و محصولات مختلفی از برندهای معروف مانند Denon، Marantz، Yamaha برای پشتیبانی از این فناوری عرضه شدند. این فناوری در ابتدا با فیلم‌ها و بازی‌های خاصی مثل Transformers: Age of Extinction و Star Wars: Battlefront معرفی شد.
Dolby Atmos در سینما و خانه به‌طور متفاوتی پیاده‌سازی می‌شود. در خانه، به دلیل محدودیت پهنای باند و قدرت پردازش، از کدگذاری فضایی برای کاهش حجم داده‌ها و حفظ کیفیت استفاده می‌شود. این فناوری همچنین در موسیقی و پخش آنلاین از جمله Tidal و Amazon Music به‌کار می‌رود.
Apple Music نیز در سال ۲۰۲۱ از Spatial Audio با پشتیبانی از Dolby Atmos رونمایی کرد. همچنین سرویس‌های پخش آنلاین مانند Netflix، Disney+ و HBO Max فیلم‌ها و برنامه‌ها را با Dolby Atmos پخش می‌کنند.
برای هدفون‌ها، فناوری Dolby Atmos for Headphones برای PC، Xbox و گوشی‌های موبایل به‌کار می‌رود که صدای فضایی را با استفاده از دو بلندگوی هدفون شبیه‌سازی می‌کند. این فناوری همچنین در AirPods از Apple از اکتبر ۲۰۲۱ معرفی شد.
برای اطلاعات بیشتر به لینک های زیر نراجعه نمایید :
https://www.dolby.com/technologies/dolby-atmos/
